Życiorys ks. Wojciecha Danielskiego

fot. ze zbiorów p. Barbary DanielskiejWojciech Leon Danielski, syn Władysława i Ireny, urodził się 10 kwietnia 1935 roku w Milanówku k. Warszawy. Naukę w zakresie szkoły podstawowej pobierał najpierw w domu rodzinnym w Zalesiu Górnym k. Piaseczna. W 1945 roku po przeniesieniu się całej rodziny do Warszawy, rozpoczął regularną naukę w klasie VI Szkoły Podstawowej. Od 1947 roku uczęszczał do Gimnazjum fundacji Górskich pod wezwaniem św. Wojciecha w Warszawie przy ul. Smolnej 30. Tam też uzyskał świadectwo dojrzałości w 1951 roku.

Po maturze wstąpił Wojciech Danielski do Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie, które ukończył w 1956 r., zdobywając równocześnie absolutorium na Kursie Niższym Wydziału Teologicznego Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie.

Z powodu niepełnego wieku kanonicznego wymaganego do przyjęcia święceń kapłańskich, Władza Archidiecezjalna skierowała W. Danielski ego na dalsze studia specjalistyczne w zakresie historii Kościoła w średniowieczu na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Odtąd pozostawał pod naukową opieką ks. prof. Mariana Rechowicza, zaś w zakresie specjalizacji fachową kuratelę nad ks. Danielskim sprawował ks. prof. Wacław Schenk. W okresie swoich studiów w KUL otrzymał dnia 29 czerwca 1958 roku święcenia kapłańskie w macierzystej Archidiecezji Warszawskiej z rąk ks. bpa Zygmunta Choromańskiego.

fot. ze zbiorów p. Barbary Danielskiej

W czerwcu 1960 r. ks. Danielski przedłożył pracę magistersko-licencjac-ką pt. „Przedtrydenckie księgi liturgiczne diecezji polskich jako źródło do dziejów kultu św. Wojciecha. Studium źródłoznawczo-liturgiczne”. Po studiach licencjackich Władza Archidiecezjalna skierowała go do pracy duszpasterskiej w parafii Najświętszego Serca na Grochowie w Warszawie. Pobyt ten wykorzystał między innymi na współpracę z Wydziałem Nauki Katolickiej przy Kurii Metropolitalnej Warszawskiej. Aktywnie uczestniczył też w opracowywaniu komentarzy i katechez liturgicznych. Od stycznia 1964 r. był także członkiem tej agendy kurialnej.

Z dniem l lipca 1963 r. ks. Danielski został przeniesiony na kapelana sióstr Niepokalanek w Warszawie na Mokotowie. Tu wolny czas poświęcał na studia kalendariograficzne, potrzebne do pracy doktorskiej o kulcie św. Wojciecha, oraz na kwerendę nad polskimi starodrukami liturgicznymi. Prace te prowadził w porozumieniu z Ośrodkiem Archiwów, Bibliotek i Muzeów Kościelnych oraz z Pracownią Starych Druków Biblioteki Narodowej w Warszawie.

Przygotowanymi przez ks. Danielskiego opracowaniami rękopisów i starodruków liturgicznych interesował się Ośrodek ABMK, a z wyników jego badań korzystali: Jean Baptiste Molin w przygotowywaniu Europejskiej Bibliografii Rytuałów, Paweł Sczaniecki OSB do pracy pt. „Służba Boża w dawnej Polsce” oraz ks. Jerzy Pikulik przy ustaleniu proweniencji, czasu powstania i wariantów tekstowych w swoich studiach nad zasobem polskich śpiewów liturgicznych. Materiały ks. Danielskiego wykorzystała także Komisja przygotowująca edycje tekstów liturgicznych do aktualnego „Proprium Poloniae” (1963 r.).

ks. Wojciech Danielski

Od l października 1964 r. Kuria Metropolitalna w Warszawie wyraziła zgodę na podjęcie przez ks. Danielskiego pracy naukowej w KUL na stanowisku asystenta przy Katedrze Historii Kościoła w Średniowieczu. Kontynuując swoje studia na kursie doktoranckim, ks. Danielski zdał przewidziane egzaminy i przedłożył pracę doktorską napisaną pod kierunkiem ks. prof. Rechowicza. Rozprawa ta nosi tytuł: „Kult św. Wojciecha na ziemiach polskich w świetle przedtrydenckich ksiąg liturgicznych. Studium historyczno-liturgiczne”. Rada Wydziału Teologicznego KUL nadała mu 31 maja 1967 r. stopień doktora teologii w zakresie historii Kościoła, zaś w dniu 24 czerwca 1968 r. powołała go na stanowisko adiunkta przy Sekcji Pastoralnej Wydziału Teologicznego KUL. Już wcześniej, bo 21 czerwca 1968 r. powierzono ks. Danielskiemu obowiązki wicedyrektora Konwiktu Księży Studentów KUL, na którym to stanowisku pozostawał do l września 1975 r.

W związku z reorganizacją Wydziału Teologicznego i utworzeniem Instytutu Teologii Pastoralnej, ks. dr Danielski został dnia 6 października 1968 r. przydzielony do Katedry Liturgiki tegoż Instytutu na stanowisko adiunkta. Tu też w ramach kolejnej reorganizacji samego Instytutu i utworzenia Specjalizacji Liturgicznej uczestniczył aktywnie w opracowaniu programu tejże Specjalizacji jako jednego z pięciu działów dydaktyczno-naukowych ITP KUL. W czasie swej pracy przy Katedrze Liturgiki rozwinął szerokie badania nad pełną inwentaryzacją przedtrydenckich rękopisów liturgicznych w zbiorach polskich, przedkładając wyniki tej kwerendy na Kolokwium Sekcji Historii i Geografii Kościoła, które odbyło się w Warszawie w dniach 27-29 października 1971 r. Efektem tych studiów było ustalenie 752 polskich rękopisów liturgicznych, w tym 395 ksiąg diecezjalnych proweniencji rodzimej oraz 357 kodeksów zakonnych. Do liczby tej należy ponadto dodać 26 kodeksów diecezjalnych i 33 zakonne o proweniencji nie polskiej oraz poważną liczbę inkunabułów i starodruków. Tego cennego zbioru dokumentacji ksiąg liturgicznych nie udało się niestety ks. Danielskiemu opublikować.

W pionie swojej specjalizacji najwięcej sił i czasu poświęcił ks. Danielski zagadnieniu odnowy liturgii w duchu Soboru Watykańskiego II. Partycypował on w przekładach zreformowanych ksiąg liturgicznych (Chrzest Dzieci, Liturgia Godzin, Mszał Pawła VI, Liturgia Pogrzebu) i w korekcie pozostałych ksiąg liturgicznych. Od 1965 r. czynnie uczestniczył w redagowaniu Biuletynu Liturgicznego wydawanego najpierw w maszynopisie, a od 1967 r. włączonego do kwartalnika „Collectanea Theologica”. W tym samym okresie był współorganizatorem (z ks. F. Blachnickim) sympozjów pastoralno-liturgicznych w Krościenku n. Dunajcem, a zaś z ks. W. Schenkiem dorocznych spotkań naukowych dla Wykładowców Liturgiki Zakładów Teologicznych w Polsce. W ramach upowszechnienia idei odnowy liturgii Soboru Watykańskiego II wygłosił ks. Danielski znaczną liczbę referatów dla duchowieństwa zakonnego i księży diecezjalnych wszystkich diecezji Polski.

Z ramienia KUL-u w latach 1970-1972 wykładał zagadnienia odnowionej liturgii w Diecezjalnym Instytucie Pastoralnej Formacji Duchowieństwa w Gorzowie. W tym również czasie został przez Kongregację do Spraw Seminariów i Uniwersytetów mianowany profesorem dla Prymasowskiego Studium Teologii Życia Wewnętrznego w Warszawie, gdzie prowadził wykłady dydaktyczne do 1975 r.

Będąc kapłanem Archidiecezji Warszawskiej, z polecenia swojego biskupa należał do Diecezjalnej Komisji Liturgicznej. W ramach prac tej Komisji w 1974 r. przygotował rozdział o Liturgii dla Synodu Warszawskiego. Przynależał także do Komisji do Spraw Turystyki i Komisji Formacji Kapłanów przy Episkopacie Polski.

Ks. dr Danielski pozostawił bogaty dorobek naukowy. Składa się nań: 52 rozprawy, artykuły i sprawozdania naukowe z dziedziny liturgii oraz 149 haseł w wydawanej przez KUL Encyklopedii Katolickiej, w której był najpierw konsultantem, zaś od 1983 r. redaktorem dziani „Liturgika i hymnologia”. Z dzieł pozostawionych w rękopisie na szczególną uwagę zasługuje niewydana praca habilitacyjna: „Rękopiśmienne agendy, benedykcjonały i pontyfikaty w polskich zbiorach bibliotecznych”, „Dziennik życia”, ponad 50 kaset z nagraniami rekolekcji i homilii ks. Danielskiego oraz jego skrypty dla studentów KUL-u.

Jako znany specjalista w zakresie badań nad liturgią i polską kulturą religijną był ks. Danielski od 1968 r. członkiem Towarzystwa Naukowego KUL-u, zaś od 1972 r. współpracownikiem Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. W ramach pracy tych środowisk naukowych wygłosił szereg referatów, a ponadto miał po jednym wykładzie w Polskiej Akademii Nauk i na Międzynarodowym Kongresie w Rzymie (2-9 listopada 1981 r.), poświęconym wspólnym korzeniom chrześcijańskiej kultury europejskiej.

Osobną kartę zapisał ks. Danielski w dziejach Krajowego Duszpasterstwa Służby Liturgicznej oraz Ruchu Światło-Życie, najpierw jako współpracownik ks. Franciszka Blachnickiego, Krajowego Duszpasterza Służby Liturgicznej i założyciela Ruchu, potem jako odpowiedzialny za te dziedziny życia Kościoła.

Wspomagając ks. F. Blachnickiego podejmował co roku posługę w oazach podczas wakacji, z radością służył swoją wiedzą studentom, księżom moderatorom odbywającym specjalizację pastoralno-liturgiczną przy Instytucie Teologii Pastoralnej KUL. Również z myślą o księżach uczestnikach tego studium, wybudował dom w Lublinie przekazując go do dyspozycji Krajowemu Duszpasterstwu Służby Liturgicznej i Ruchowi Światło-Życie.

Ks. dr Danielski był – obok ks. bpa Tadeusza Błaszkiewicza, o. prof. Augustyna Jankowskiego OSB i ks. prof. Stanisława Nagyego SCJ – członkiem Komisji Teologicznej Krajowego Duszpasterstwa Służby Liturgicznej, zatwierdzającej podręczniki formacyjne Ruchu.

Opracowywał też przy współudziale Ireny Kucharskiej teksty liturgiczne, którymi posługują się członkowie Ruchu (np. „Modlitwa codzienna służby liturgicznej”, Lublin 1979, „Triduum Paschalne. Modlitwa godzin”. Wyd. 2. Lublin 1979, „Centralna Oaza Matka. Wigilia Zesłania Ducha Świętego, Niedziela Zesłania Ducha Świętego, Święto Maryi, Matki Kościoła. Modlitwa godzin”. Lublin 1977). Teksty te zawierają także tłumaczenia hymnów, pieśni i psalmów ks. Wojciecha Danielskiego (np. „Przybądź, Duchu Święty”, „Głos imię Pana”, „Niechaj będzie uwielbiony Bóg nasz Pan nad pany”, „Duchem całym wielbię Boga”, Ps l, 16[15], 23[22], 63[62j, 71[70], 96[95], 116[115], 118[117], 131[130], 139[138]).

Przygotowywał również zestaw części zmiennych do Jutrzni i do Nieszporów na cały rok, aby grupy Ruchu modlące się codziennie tekstami Liturgii Godzin miały zapewnione tłumaczenia tych części, których nie zawierały „Psalmy i kantyki” M. Skwarnickiego i P. Galińskiego.
W r. 1982 na prośbę ks. bpa T. Błaszkiewicza, Delegata Episkopatu Polski do spraw Krajowego Duszpasterstwa Służby Liturgicznej i Ruchu Światło-Życie ks. Wojciech Danielski przejął odpowiedzialność za Ruch i KDSL jako pełniący obowiązki moderatora krajowego; nominację Krajowego Duszpasterza Służby Liturgicznej otrzymał 2 maja 1984 roku.

Wypełniając tę posługę, Ks. W. Danielski nie wprowadzał nowych treści formacyjnych, lecz uczył zgłębiać charyzmat Ruchu i zachowywać go wiernie. Wszystkie bieżące pomoce i materiały ukazujące się w Ruchu były przez niego wnikliwie przeglądane, dokładnie czytane zanim uzyskały aprobatę.

fot. Archiwum Główne Ruchu Światło-Życie

Był moderatorem Ruchu w latach, gdy praca formacyjna przebiegała pod hasłami: Ecciesia Mater – Mater Ecciesiae (1982), Nowy Człowiek (1983), Nowa Wspólnota (1984), Nowa Kultura (1985). Kolejne hasła lat 1983-85 sam zaproponował do rozważenia (w porozumieniu oczywiście z założycielem Ruchu, ks. F. Blachnickim). W swoich konferencjach i homiliach wygłoszonych podczas rekolekcji i innych spotkań Ruchu, a także w komunikatach na Dni Wspólnoty członków Ruchu, ukazywał bogatą treść tych pojęć, uczył, co znaczy realizować je w codziennym życiu, jak być nowym człowiekiem tworzącym nową wspólnotę promieniującą nową kulturą. Otwarty na każdego człowieka, szczególną troską otaczał kapłanów, alumnów i diakonię w Ruchu. Przeprowadził dla tych grup wiele rekolekcji – uczył odpowiedzialności wypływającej z miłości.

Podczas wakacji letnich był moderatorem oazy wielkiej Nowa Jerozolima (z siedzibą w Krościenku n. Dunajcem), sprawując równocześnie opiekę duchową nad grupami rekolekcyjnymi kapłanów, alumnów, diakonii wychowawczej, dorosłych. W te dni poza realizacją programu rekolekcji (przewodniczył nabożeństwom, głosił konferencje) wiele czasu poświęcał na rozmowy indywidualne z uczestnikami i na spowiadanie. Całą swoją postawą uczył szacunku dla najświętszych tajemnic naszej wiary, przy każdej okazji tłumacząc wymowę gestów i znaków liturgicznych dla pogłębienia przeżycia misteriów przez uczestników rekolekcji. Często zapraszany do różnych oaz rekolekcyjnych, dawał się w nich poznać jako ojciec i brat. Posługę moderatora i ojca pełnił do ostatnich dni swego życia.

Zmarł w Warszawie 24 grudnia 1985 roku. Uroczystości pogrzebowe odbyły się 30 grudnia w Archikatedrze Warszawskiej. Pochowany został na Powązkach w grobowcu kapłanów Archidiecezji Warszawskiej (kwatera 153).

fot. ks. Tomasz Moch

Opracowali: Jerzy Józef Kopeć CP, Emilian Lenart OFM Obs, ks. Zbigniew Wit, Grażyna Wilczyńska

Tekst pochodzi z książki: Życie uczynił liturgią. Ks. Wojciech Danielski 10 IV 1935 – 24 XII 1985, Lublin 1995, s. 9 – 13.